Zakelijke dienstverlening

Als grote gegevensbeheerder is DUO voor onderwijsinstellingen en ketenpartners een belangrijke speler. Van basisschool tot universiteit – DUO bekostigt instellingen en wisselt op grote schaal gegevens met ze uit. Deze processen kenmerken zich al jaren door een steeds verdergaande digitalisering, waarbij zowel gebruiksgemak voor scholen als de veiligheid van uitwisseling een belangrijke rol speelt.

Goed leveren, een gegeven

DUO’s basisregister Onderwijsnummer is de bron van gegevensleveringen tussen DUO en basisscholen, middelbare scholen, instellingen voor middelbaar beroepsonderwijs, hogescholen en universiteiten. Deze leveringen vinden continu plaats en zijn – onder meer – noodzakelijk voor de juiste bekostiging van scholen. Daarnaast biedt het register zowel de onderwijsinstellingen als het ministerie van OCW waardevolle informatie over aantallen leerlingen en studenten, de opleidingen die zij volgen en de instelling waar dat gebeurt, en de resultaten die zij behalen. Vanwege het belang van deze gegevens voor het onderwijsproces werkt DUO permanent aan verbetering van de gegevensuitwisseling.

In 2018 heeft DUO in samenwerking met de ketenpartners de gegevensuitwisseling met middelbare scholen en scholen voor voortgezet algemeen volwassenonderwijs verbeterd: ruim 800 administraties van die scholen wisselen nu in een paar seconden gegevens uit met DUO, iets wat in de vijftien jaar daarvoor met – tijdrovende – bestandsuitwisselingen gebeurde. Ook krijgen scholen bij de inschrijving van een leerling of de melding van een behaald diploma, meteen te zien wat daarvan de financiële gevolgen zijn.

Zicht op ontwikkeling

Onderwijs is ontwikkeling. Voor iedere school is het zowel leerzaam als leuk te weten hoe het leerlingen vergaat tijdens een eventuele vervolgopleiding. Dankzij zijn uitgebreide registers kan DUO hier van dienst zijn.

Zo heeft DUO een applicatie ontwikkeld waarmee mbo-instellingen kunnen zien hoeveel van hun leerlingen met een mbo-4 diploma doorstromen naar het hbo, en hoe zij daar presteren. Ook kunnen scholen hun cijfers met andere mbo-scholen vergelijken. In beide gevallen gaat het om gegevens die niet herleidbaar zijn tot personen.

Met deze informatie kunnen scholen de aansluiting met het hbo verbeteren.

De applicatie is voor het hele mbo beschikbaar. Door in te loggen via de mbo-site kan een school eenvoudig de eigen gegevens inzien.

Leerlingen op de kaart

Landelijk doet zich in het voortgezet onderwijs al enige tijd een daling van het aantal leerlingen voor. Middelbare scholen zijn daarom gebaat bij actuele overzichten die een duidelijk beeld geven van demografische en geografische ontwikkelingen in hun eigen regio.

Om in die behoefte te voorzien heeft DUO een dashboard ontwikkeld dat het aanbod van voortgezet onderwijs per regio letterlijk in kaart brengt. Het dashboard bestaat uit landelijke kaarten waarin onder meer de gemiddelde afstand tot de dichtstbijzijnde school, de grootste afstand tot de dichtstbijzijnde school, en de ontwikkeling in het aantal leerlingen tussen 2016 en 2031 is weergegeven.

Nadat een landelijk dagblad aandacht aan het dashboard besteedde, trok het in een dag meer dan negenduizend bezoekers.

Digitale diensten voor scholen

Al geruime tijd werkt DUO aan een betere – digitale – dienstverlening aan onderwijsinstellingen, waardoor deze zelf meer kunnen regelen. Daarbij heeft de organisatie inmiddels een aantal resultaten geboekt. Via een persoonlijk dashboard op het zakelijk portaal van DUO krijgen scholen op maat toegesneden, relevante informatie te zien. Zij kunnen digitaal, met één druk op de knop, bekostiging aanvragen, de status van hun aanvraag volgen, bestanden uitwisselen en hun bekostiging controleren.

DUO heeft diverse papieren processen voor het voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs gedigitaliseerd, bestaande processen vernieuwd, en ict-systemen vervangen. Een voorbeeld van de procesvernieuwing is een nieuwe helpdesk, die regelt dat voorheen versnipperde processen rondom authenticatie en autorisatie nu gecentraliseerd plaatsvinden.

De uitwisseling met scholen verloopt nu in meer gevallen via – vooraf ingevulde – digitale formulieren (e-formulieren). DUO heeft de ontwikkeltijd hiervan ingekort van negen maanden tot één maand, en veertig van de in totaal 44 e-formulieren vernieuwd, wat het gebruikersgemak voor de instellingen vergroot.

DUO helpt Cito met toets

Jaarlijks maken tienduizenden kinderen in het laatste jaar van de basisschool de Cito-toets, die tegenwoordig ‘centrale eindtoets’ heet. In het proces tussen het verantwoordelijke College voor Toetsen en Examens, toetsenmaker Cito – de grootste aanbieder van het examen – en de scholen, heeft DUO een aantal taken van Cito overgenomen. Het aanmeldportaal, de telefonische helpdesk en de rapportages aan scholen. Cito regelt nog één jaar het drukken, verzenden en verwerken van de papieren toets, dan neemt DUO ook die werkzaamheden grotendeels over.

Scholen konden de examens in 2018 ook in digitale vorm afnemen, en zelfs per leerling kiezen voor papier of digitaal. Gemiddeld was de verdeling papier-digitaal ongeveer 80-20 procent.

De digitale variant van de eindtoets is ‘adaptief’, wat betekent dat de toets zich aanpast aan het niveau van de leerling. Bij elk antwoord stuurt de computer de leerling naar vragen die moeilijker of juist makkelijker zijn. Hierdoor ontstaat sneller een goed beeld van de capaciteiten van de leerling, die niet allemaal vragen hoeft te beantwoorden die niet bij zijn niveau passen.

Bij het maken van de adaptieve toets werkten DUO en Cito nauw samen. Cito ging over de inhoud van de toetsen, DUO zorgde dat het technisch werkte.

Beter beeld van baten en lasten

De besturen van alle bekostigde onderwijsinstellingen leggen jaarlijks verantwoording af over hun financiële huishouding in bestuursverslagen en bijbehorende jaarrekeningen. Bestuursverslagen werden de laatste jaren steeds dikker, terwijl het aantal lezers afnam. Daarom hebben DUO, OCW en de instellingen de – verplichte – verslaglegging verbeterd door er alleen nog strikt relevante informatie in op te nemen.


Ook jaarrekeningen verschijnen in een toegankelijker vorm. DUO presenteert de informatie nu in de vorm van een dashboard, dat een meerjarig overzicht biedt van de financiële gegevens uit de jaarrekeningen.

Ziekte bestrijden met schoolgegevens

DUO werkte vorig jaar samen met het Rijks Instituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) aan een prognosemodel voor besmettelijke ziektes. Het RIVM ontwikkelt modellen om de uitbraak en het verloop van zulke ziektes te voorspellen.

Besmettelijke ziektes (zoals waterpokken of mazelen) verspreiden zich vaak via kinderen, thuis en op school. Omdat het RIVM wel beschikte over adresgegevens van de kinderen, maar niet over gegevens van hun scholen, ontwikkelde DUO een netwerk van scholen waar kinderen van hetzelfde huishouden in 2013-2014 een opleiding volgden. Hierdoor kwamen mogelijke besmettingshaarden in beeld. Het leverde het RIVM een veel betrouwbaarder simulatie op (tot boven 90 procent).
Het initiatief leidde tot een artikel in het Britse wetenschappelijk tijdschrift BMC Medicine.

DUO heeft het ontwikkelde netwerk het afgelopen schooljaar geactualiseerd om te kijken of de mazelenepidemie van 2018 ook te simuleren is. Het resultaat hiervan is nog niet bekend.

Open onderwijs data

In de informatiesamenleving van de 21e eeuw nemen (digitale) data een steeds belangrijkere plaats in. DUO is een van de grootste dataverwerkers van Nederland en beheert de gegevens van miljoenen mensen. De organisatie gebruikt gegevens van burgers en onderwijsinstellingen voor het uitvoeren van zijn wettelijke taken. Daarnaast wil DUO de data vindbaar en toegankelijk presenteren, zodat ze ten goede komen aan de samenleving. Uiteraard gebeurt dat altijd binnen de kaders van de privacywetgeving.

In de informatiesamenleving van de 21e eeuw nemen (digitale) data een steeds belangrijkere plaats in. DUO is een van de grootste dataverwerkers van Nederland en beheert de gegevens van miljoenen mensen. De organisatie gebruikt gegevens van burgers en onderwijsinstellingen voor het uitvoeren van zijn wettelijke taken. Daarnaast wil DUO de data vindbaar en toegankelijk presenteren, zodat ze ten goede komen aan de samenleving. Uiteraard gebeurt dat altijd binnen de kaders van de privacywetgeving.

Open over data

In de registers van DUO bevinden zich miljoenen onderwijsgegevens. In lijn met het regeerakkoord stelt DUO zoveel mogelijk van deze gegevens – uiteraard geanonimiseerd en niet herleidbaar tot personen – beschikbaar via een application programming interface (API). Hiermee kunnen andere overheden, onderwijsinstellingen, bedrijven, onderzoekers, media, maar ook burgers, onderzoek doen, prognoses maken, trends vaststellen, applicaties of websites ontwikkelen, of vergelijkingen maken.


Regelmatig plaatst en ververst DUO gegevenssets op onderwijsdata.duo.nl. Vorig jaar verschenen er onder meer bestanden met gegevens over het aantal scholieren per leerjaar, onderwijstype, sector, vestiging en postcode, plaats en gemeente, en bestanden die inzicht geven in de personele en materiële kosten in het primair en speciaal onderwijs. De Inspectie van het Onderwijs heeft vorig jaar eigen data gepubliceerd op de API van DUO, over de kwaliteit van het bevoegd gezag in het primair, speciaal en het voortgezet onderwijs.

Het ontsluiten van onderwijsdata doet DUO samen met OCW en de Inspectie. Het moet bijdragen tot een transparantere, effectievere en efficiëntere onderwijssector. Voor publicatie controleert DUO alle databestanden op kwaliteit, privacyrichtlijnen en metadata.